Historia szkoły

    

      Powstanie pierwszej szkoły (a właściwie szkółki) w Bieździedzy wiąże się z osobą Henryka Romera - dziedzica wsi, który prawdopodobnie dlatego, ze przeżył rzeź galicyjską w roku 1846, powziął myśl o konieczności kształcenia chłopstwa. Chciał w ten sposób odwdzięczyć się mieszkańcom wsi za przychylność w czasie rabacji Jakuba Szeli lub obawiał się, aby zacofane, niewykształcone masy w przyszłości nie zagroziły dworom. Zamiar swój objawił ks. Józefowi Dziedzicowi  i ten zaczął dawać lekcje 20 chłopcom z Bieździedzy i Bieździadki. Z czasem liczba uczniów przybywała. Te pierwsze lekcje odbywały się w mieszkaniu księdza i zakończyły się wraz z jego przeniesieniem do innej parafii. Ale mieszkańcy wsi zaczęli już odczuwać brak edukacji, dlatego postanowili założyć szkołę.
      W dniu 12 stycznia 1858 roku wsie: Bieździedza, Bieździadka, Lublica i Sowina zobowiązały się wystawić budynek szkolny, zaopatrując go w odpowiednie sprzęty oraz wypłacać pensję nauczycielowi (200 zł rocznie). Budulec pochodził z obszaru dworskiego, zaś parcelę pod budowę szkoły przekazał w formie darowizny Stefan Sienicki (postawił tylko jeden warunek, aby po śmierci odprawiano raz w roku Mszę św. w intencji jego duszy).
      Gdy przyszło do zapłacenia pierwszej raty za szkołę, Sowina postanowiła wycofać się z wcześniejszej umowy między wsiami. Sowinianie od początku byli przeciwni temu projektowi, ponieważ ich dzieci w większości nie mogły uczęszczać do szkoły w Bieździedzy ze względu na złe drogi i dużą odległość. Zostali oni niejako zmuszeni do podpisania umowy, a później jej nie respektowali. Pozostałe wsie nie chciały jednak płacić za Sowinę, dlatego dochodziło do niesnasek.
      Pierwszy budynek szkolny w Bieździedzy został oddany do użytku na początku września 1860 roku. Była to chałupa kryta strzechą i gontem, która stanęła przy drodze z Kołaczyc do Frysztaka, a wybudował ją miejscowy gospodarz - Stanisław Piątkowski. Składała się z jednej sali, mogącej pomieścić 60 uczniów oraz pokoju i małej kuchni dla nauczyciela. 

Pierwszy budynek szkolny wybudowany w 1860 roku

      Nowy budynek składał się z dwóch sal lekcyjnych, mieszkania dla kierownika (trzy pokoje, kuchnia, spiżarnia, piwnica) i mieszkania dla nauczyciela pomocniczego (pokój i kuchnia). Stara szkoła została natomiast sprzedana, by częściowo pokryć koszty budowy nowego budynku. 
      Kierownikiem szkoły był wówczas Maciej Machowicz (1898 - 1926). W czasie swojej wieloletniej pracy na tym stanowisku musiał borykać się z wieloma problemami np. niską frekwencją uczniów (dzieci zostawały w domu, aby pomagać w gospodarstwie), brakami kadrowymi: zdarzało się, ze jeden nauczyciel uczył jednego dnia 300 osób - oczywiście była to praca na zmiany.
      W okresie I wojny światowej nauka trwała z okresowymi przerwami. wynikały one z różnych przyczyn: przemarsz wojsk austriackich przez Bieździedzę (istniało niebezpieczeństwo, że dzieci mogą "zamieszać się pomiędzy przejeżdżającą  "konnicę"), epidemia "hiszpanki", na którą zmarło wielu uczniów, brak opału w zimie, zbyt mała liczba nauczycieli,  ubóstwo uczniów. 10 listopada 1914 roku wkroczyły do miejscowości wojska rosyjskie, a ludzie zaczęli drżeć o swoje życie i mienie. Nauczyciele nie pobierali pensji - zostali zdania na samych siebie. Nie było to więc okres sprzyjający rozwojowi edukacji.
      Szkoła i kościół ocalały nienaruszone podczas wojennej zawieruchy. Na początku wojny w budynku szkoły kwaterowali Rosjanie, później zajmowali go Austriacy i Prusacy. Gdy na początku maja 1915 roku doszło na tym terenie do bitwy między wrogimi armiami, szkoła stała się szpitalem, w którym opatrywano rannych żołnierzy (wielu z nich spoczęło na miejscowym cmentarzu).
      W okresie międzywojennym kierownikami szkoły byli: Adela Piętniewiczówna (krótkie zastępstwo po odejściu M. Machowicza), Stanisław Dobrowolski (1926 - 1932), Anna Jedziniakowa (krótkie zastępstwo) i Jan Rakoczy, który pełnił tę funkcję od 1932 do 1969 roku.
      Kolejni kierownicy podejmowali starania o to, aby każde dziecko mogło korzystać z edukacji. Jednak frekwencja uczniów na lekcjach była ciągle niska: w roku szkolnym 1936/37 nauczyciele chodzili nawet po domach, zachęcając rodziców, by posyłali dzieci na naukę, a gdy i to nie pomogło -  straszyli karami pieniężnymi. niestety, mieszkańcy wsi nadal lekceważyli edukację. Wielu uczniów nie klasyfikowano lub pozostawiano w tej samej klasie.
      Szkoła posiadała bardzo niski budżet, a budynek szkolny zaczął wymagać remontu. Nastąpił on tuż przed wojną - w roku szkolnym 1937/38.
      Czas II wojny światowej to okres licznych przerw w nauczaniu. Już 1 września 1939 roku nauka szkolna została zawieszona na czas nieokreślony. W listopadzie podjęto ją, ale na krótko: dzieci nie uczęszczały na lekcje, bo mróz dochodził zima do - 45 stopni. W 1940 roku w budynku szkoły zakwaterowało się wojsko niemieckie. Nauka odbywała się więc u sióstr Serafitek (prowadzą w Bieździedzy ochronkę od 1909 roku) i w Domu Ludowym w Bieździadce. Dzieci nie mieściły się w dwóch salach, dlatego naukę prowadzono na zmiany od godziny 8.00 do 16.00. Później i te pomieszczenia zostały zarekwirowane przez wojsko. Lekcje odbywały się w domu Apolonii Miśkiewiczowej w Bieździadce.
      Nie sposób opisać słowami  poświęcenia nauczycieli, którym przyszło żyć i nauczać w czasach, kiedy życie i nauczanie nie stanowiły żadnych wartości. Za swoją pracę pobierali niewolniczą pensję.
      Gdy 20 marca 1945 roku wznowiono naukę dla 301 uczniów, przerwaną wcześniej wysiedleniem wsi i działaniami zbrojnymi, nie było książek, dzienników, a pomoce naukowe, umeblowanie i inne potrzebne rzeczy zostały zniszczone w 80 %.
      Po wojnie dochodziło do wielu tragicznych wypadków z udziałem uczniów (śmierć w wyniku rozbrajania min przeciwpiechotnych lub przypadkowego nastąpienia na nie). 
      W 1949 roku szkoła dysponowała czterema salami lekcyjnymi. Było ich zdecydowanie za mało. Z czasem nauka przeniosła się więc poza szkołę (np. do domu Stanisława Wrony). Wobec pogarszających się warunków lokalowych Inspektor Oświaty w Jaśle bezpłatnie udostępnił szkole barak do nauki. Przewieziono go z Kołaczyc (wcześniej należał do LO) i zainstalowano w pobliżu szkoły. Dzięki temu nauczanie mogło się odbywać w jednym miejscu.

 Szkoła barak (1958)

      W roku szkolnym 1966/67 miejscowy proboszcz i Siostry Serafitki ofiarowują parcelę pod budowę nowej szkoły, a przewodniczącą Komitetu Budowy i "siłą napędową" przedsięwzięcia zostaje Stanisława Fuczek -  działaczka społeczna z Bieździedzy. 31 sierpnia 1969  roku oddano do użytku nowy budynek. Klucze do niego otrzymał kierownik Jan Rakoczy, by zaraz przekazać je swemu następcy - Edwardowi Kolbuszowi. Nowa szkoła otrzymała imię Stanisława Matysika - działacza ludowego pochodzącego z Bieździedzy, który w czasie II wojny światowej zginął w Oświęcimiu. Nowa szkoła składała się z ośmiu sal lekcyjnych i sali gimnastycznej.

Nowy budynek oddany do użytku w 1969  roku

      Po  odejściu kierownika, Edwarda Kolbusza, jego następczynią - dyrektorką szkoły - została Michalina Banaszczyk,  która pełniła tę funkcję od 1985 do 1991 roku, a następnie funkcję przejął Wiesław Jedziniak.
     16 grudnia 1988 roku - w rocznicę urodzin Stanisława Matysika, Patrona Szkoły - odbyła się uroczystość nadania sztandaru Szkole Podstawowej w Bieździedzy "...za wybitne osiągnięcia w działalności dydaktyczno- wychowawczej". Akt nadania odczytał przedstawiciel Kuratorium Oświaty i Wychowania w Krośnie. Sztandar ten został poświęcony 15 grudnia 1990 roku na wniosek miejscowego proboszcza Stanisława Karabina.
      1 września 1999 roku powstało Publiczne Gimnazjum w Bieździedzy, którego dyrektorką została Małgorzata Szydło.
      Od 1 września 2002 roku Publiczne Gimnazjum i Szkoła Podstawowa im. Stanisława Matysika tworzą Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Bieździedzy, a dyrektorem tej placówki dydaktycznej jest Wiesław Jedziniak. Według stanu na dzień 24.06.2005 r do ZSPiG uczęszczało 356 uczniów, w tym do klas "0" 31 dzieci, do SP 203 uczniów i do gimnazjum 122 uczniów.
      W roku 2004 rozpoczęto budowę nowego obiektu przyszkolnego przeznaczonego dla gimnazjum. Budynek ten został dobudowany do istniejącej już szkoły, a oficjalne oddanie go do użytku odbyło się  26 października 2006 roku.

Rozbudowa szkoły (2005 - 2006)

Uroczyste otwarcie nowego budynku gimnazjum (26.10.2006 r.)

      Nowy obiekt składał się z 8 sal lekcyjnych, pokoju nauczycielskiego, biblioteki gabinetu dyrektora oraz szatni. Od tej pory uczniowie szkoły podstawowej korzystali ze starej części szkoły, natomiast w dobudowanym obiekcie odbywały się zajęcia dla gimnazjalistów. W związku z potrzebami uczniów oraz ich rodziców dyrekcja szkoły podjęła starania o utworzenie w placówce do tej pory nigdy nieistniejącej stołówki oraz świetlicy. W roku 2007 w szkole zaczęła funkcjonować stołówka, natomiast w roku 2009 udało się otworzyć świetlicę.

Uroczyste otwarcie kuchni i stołówki przez ówczesną Panią Burmistrz Małgorzatę Salachę

      1 września 2017 roku w wyniku reformy ustroju szkolnego polskie gimnazja miały ulec stopniowej likwidacji. Ostatnia klasa gimnazjalistów opuściła mury naszej szkoły w czerwcu 2019 roku, a szkoła zmieniła nazwę z Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Bieździedzy na Publiczna Szkoła Podstawowa im. Stanisława Matysika w Bieździedzy.
      Jeżeli chodzi o współczesną historię szkoły, warto zwrócić uwagę na moment zmiany imienia szkoły, które nosiła ona przez ostatnie 50 lat. Decyzja ta była wynikiem wniosku z Instytutu Pamięci Narodowej, który uznał Stanisława Matysika za działacza komunistycznego, a w związku z tym zasugerował jaknajszybszy wybór nowego patrona szkoły.

      Od września 2019 roku Publiczna Szkoła Podstawowa w Bieździedzy nosi zaszczytne imię Tadeusza Kościuszki. Społeczność szkoły oraz mieszkańcy Bieździedzy i Bieździadki, wybierając tego Patrona, odwołali się do tradycji miejsca, naznaczonego już wcześniej imieniem tej znamienitej postaci. Najstarsze pokolenie mieszkańców wsi przechowuje jeszcze w swoich domowych archiwach świadectwa szkolne, które niezbicie dowodzą, że ten przywódca powstania narodowego był już kiedyś Patronem szkoły w Bieździedzy, niejako więc przywrócone zostało jej dawne imię. Tadeusz Kościuszko uznany został przez kolejne pokolenia za człowieka wielkiego formatu. Przypomnienie tak odległej w czasie postaci ma swoją aktualność i głęboki sens ze względu na przeogromne bogactwo jego życia i niezwykłe dokonania.

      Rok 2023 był jednym z najważniejszych w historii PSP w Bieździedzy, bowiem 1 czerwca odbyła się wyjątkowa uroczystość poświęcenia i nadania szkole sztandaru. Stało się to po czterech latach od czasu, kiedy społeczność szkolna oraz mieszkańcy Bieździedzy i Bieździadki dokonali wyboru swego Patrona - Tadeusza Kościuszki. Fundatorami sztandaru zostali Nauczyciele i niepedagogiczni Pracownicy szkoły, Sponsorzy oraz Rada Rodziców. Na budynku szkoły od strony południowej powstał mural przedstawiający Tadeusza Kościuszkę i kosynierów (ufundowany przez Dyrekcję szkoły). Projekt malowidła to wspólna wizja nauczycieli szkoły i artysty, który go wykonał - Pana Sylwestra Łaskawskiego z Jasła. Nawiązuje do słynnego obrazu „Panorama Racławicka” Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Z okazji nadania szkole sztandaru powstały również logo i hymn szkoły. Słowa hymnu napisała Pani Teresa Korecka, a muzykę skomponował Pan Dyrektor Wiesław Jedziniak. 

      Historia szkoły w Bieździedzy to ważna część dziejów wsi i regionu. Nie sposób ocenić roli tego małego centrum kultury w życiu poszczególnych jego wychowanków oraz całej lokalnej społeczności. Placówka ta ciągle się rozwija, a uczniowie dzięki swojej pracy nad rozwojem intelektualnym przynoszą zaszczyt szkole zdobywając czołowe miejsca w różnego rodzaju konkursach na szczeblu ogólnopolskim, wojewódzkim, powiatowym i gminnym.

Budynek szkolny - okres współczesny

Historię szkoły na podstawie kronik szkolnych opracowała
Pani Agata Ochałek - Skałba

Zakazuje się kopiowania zdjęć i tekstu bez zgody autorki opracowania.